ბიოგრაფიული მიმოხილვა

გივი ვაშაკიძე დაიბადა 1937 წლის 7 აგვისტოს თბილისში. სამხატვრო განათლების მიღება მან თბილისის მოსწავლეთა სასახლეში დაიწყო 1951-1954 წლებში, სადაც ხატვას გრიგოლ მესხთან და შალვა კაპანაძესთან ეუფლებოდა. სწორედ აქ შეიქმნა მისი პირველი შემოქმედებითი ნამუშევარი – „დაჭრილი მხედარი სვანეთში“. სწავლა გააგრძელა თბილისის სახელმწიფო სამხატვრო აკადემიაში (1958-1964), სადაც ფერწერას ხიტა ქუთათელაძე და რობერტ სტურუა (ცნობილი რეჟისორის მამა) ასწავლიდნენ, გრაფიკას კი გამოჩენილი მხატვარი სერგო ქობულაძე.

გივი ვაშაკიძე მიეკუთვნება XX საუკუნის ქართველ მხატვართა ე.წ. „60-იანელთა თაობას“, რომელმაც საბჭოთა რეალიზმის ჩარჩოებიდან გასვლა და დასავლური მხატვრული ტენდენციების შესწავლა დაიწყო. მიუხედავად იმ პერიოდის ოფიციალური წინააღმდეგობისა, ვაშაკიძე არჩეულ შემოქმედებით გზას არ გადაუხვევია. თბილისში ძმათამკვლელი ომის დროს მან დატოვა დედაქალაქი და საცხოვრებლად სამტრედიის მუნიციპალიტეტის სოფელ დიდ ჯიხაიშში გადავიდა, სადაც სიცოცხლის ბოლომდე აქტიურად აგრძელებდა მოღვაწეობას.

მხატვრული სტილი და ძირითადი თემები

გივი ვაშაკიძის შემოქმედებაში მკაფიოდ იგრძნობა ეროვნული მოტივები და ტრადიციული ქართული ხელოვნების გავლენა, თუმცა იგი არასოდეს რჩება ამ ჩარჩოებში და მუდმივად ეძებს ახალ გამომსახველობით საშუალებებს. 1960-70-იანი წლებიდან, დასავლური სამყაროსგან იზოლაციის შესუსტების პირობებში, მისთვის ხელმისაწვდომი გახდა XX საუკუნის მხატვრული ტენდენციები. ამ პერიოდში დაზგური ხელოვნების განვითარების ახალ მიმართულებად სამყაროს მეტაფორულ-სიმბოლური, სიურეალისტურ-განყენებული, გარემოსა და ჟანრის მოტივთა აბსტრაჰირებული გამოსახვა განისაზღვრა. გივი ვაშაკიძის ფერწერულ და გრაფიკულ ნამუშევრებში ადამიანისა და გარემომცველი სამყაროს კონფლიქტი სწორედ ამ სტილისტიკით გამოისახა. შეიძლება ითქვას, რომ იგი მე-20 საუკუნის მეორე ნახევრის ქართულ ფერწერაში სიურეალისტური, სიმბოლური და წარმოსახვითი ხელოვნების ერთ-ერთი პირველი მიმდევარია.

მის ტილოებზე ხშირად გვხვდება საქართველოს ბუნების სილამაზე, ისტორიული პერსონაჟები და ყოველდღიური ცხოვრების სცენები, გადმოცემული ავტორისთვის დამახასიათებელი ექსპრესიული მანერით. ვაშაკიძის ფერწერისთვის დამახასიათებელია თამამი ფერები, ფართო მონასმები და კომპოზიციური სიმარტივე, რაც მის ნამუშევრებს განსაკუთრებულ დინამიკასა და ენერგიას ანიჭებს. იგი ოსტატურად იყენებს სინათლისა და ჩრდილის კონტრასტებს, რაც მის ტილოებს სიღრმესა და მოცულობას მატებს.

ნამუშევრები და გამოფენები

გივი ვაშაკიძის შემოქმედებითი მემკვიდრეობა მოიცავს დაზგური ფერწერისა და გრაფიკის ნაწარმოებებს, ასევე ფანქრით, ტუშით, კალმით, აკვარელითა და გუაშით შესრულებულ მრავალრიცხოვან ჩანახატებსა და ესკიზებს. მის ნამუშევრებში შედის კომპოზიციები, პორტრეტები, ნატურმორტები, ცხოველთა გამოსახულებები და პეიზაჟები.

აკადემიის დამთავრებისთანავე მონაწილეობდა ადგილობრივსა და საზღვარგარეთ მოწყობილ პერსონალურსა თუ ჯგუფურ გამოფენებში. მისი პირველი პერსონალური გამოფენა მხოლოდ 1977 წელს შედგა. შემდგომში მისი ნამუშევრები გამოიფინა მოსკოვში (1989), მიუნხენში (1989-1990, 1996), ბერლინში, ტიროლში (1991), ბაქოში და რიგაში (1979). 1987 წელს მას თბილისის მხატვრის სახლშიც ჰქონდა პერსონალური გამოფენა.

განსაკუთრებით აღსანიშნავია მისი ნამუშევრები "ვეფხისტყაოსნის" ილუსტრაციები, რომლებსაც 1966 წლიდან მოყოლებული სიცოცხლის ბოლომდე ქმნიდა. მან 122 ასეთი ილუსტრაცია შექმნა, რომლებიც 2021 წელს გამომცემლობა "პალიტრა L"-მა გამოსცა. ეს იყო მხატვრის დიდი სურვილი, რომელიც სამწუხაროდ, სიცოცხლეში ვერ მოესწრო.

მნიშვნელობა ქართულ ხელოვნებაში

გივი ვაშაკიძის შემოქმედება მნიშვნელოვან წვლილს შეიტანს თანამედროვე ქართული ფერწერის განვითარებაში. მისი გამორჩეული ინდივიდუალური ხელწერის გამო, მისი შემოქმედება მუდამ იქცევდა დამთვალიერებლის ყურადღებას, იმსახურებდა ადგილობრივი თუ უცხოური პრესის მაღალ შეფასებას. იგი იყო მხატვარი, რომელიც არასოდეს კმაყოფილდებოდა მიღწეულით და მუდამ ახალ ძიებებში იყო.